تعداد و تنوع اعضای هیئت‌مدیره
پس از آشنایی با ویژگی‌های کلیدی اعضای هیئت‌مدیره، زمان پرداختن به این سوال اساسی است که مناسب‌ترین ترکیب هیئت‌مدیره که بتواند به نحو احسن وظایف هیئت‌مدیره را به انجام رسانده و منجر به افزایش ضریب اثربخشی هیئت‌مدیره در موفقیت غایی سازمان شود، کدام است؟
ترکیب هیئت‌مدیره نشأت‌گرفته از دو فاکتور بااهمیت «تعداد اعضا» و «تنوع اعضا»ی آن است.
تعداد اعضای هیئت‌مدیره
تعداد اعضای یک هیئت‌مدیره، میتواند نقش قابل ملاحظه‌ای در کیفیت تصمیمات آن و اثربخشی نهایی عملکرد هیئت‌مدیره در سازمان داشته باشد.
به طور کلی توصیه می‌شود اعضای هیئت مدیره به اندازه‌ای باشد که:
- مهارت، تخصص و تجربه مورد نیاز برای راهبری سازمان متناسب با شرایط جاری و نیاز روز آن و همچنین دستیابی به چشم‌انداز آتی متصور برای سازمان را در اختیار هیئت‌مدیره قرار دهد. (تفصیل در بخش بعدی)
- ضمن حفظ کیفیت تصمیم‌گیری هیئت‌مدیره، ایجاد همسویی و اتفاق‌نظر میان اعضا را در بهینه‌ترین زمان ممکن فراهم آورد.
- حجم کار موجود در هیئت‌مدیره متناسب با تعداد اعضا باشد به نحوی که هم اعضای موظف و هم اعضای غیرموظف را به طور مناسبی درگیر موضوعات و ایفای نقش هیئت‌مدیره‌گی نماید.
تنوع اعضای هیئت مدیره
یکی از ویژگی‌ها و خصوصیات ارزشمند هیئت‌مدیره، تصمیم‌گیری جمعی و به تبع آن داشتن مسئولیت جمعی در قبال کلیه انتظارات و وظایف محوله است.
خصوصیت «جمعیبودن» تصمیم‌گیری هیئت‌مدیره که در ذات خود «خرد جمعی» را در بر دارد، در صورت عدم وجود تنوع در اعضای هیئت‌مدیره میتواند از یک فرصت به یک تهدید تغییر ماهیت دهد.
از ژنرال George Smith Patton که به دلیل استراتژی‌ها و راهبردهایی که در جنگ جهانی دوم به‌کار برد، قهرمان آمریکایی‌ها در این جنگ محسوب می‌شود، نقل شده است؛
در جمعی که همه اعضای آن یکسان فکر می‌کنند، قطعاً افرادی هستند که اصلاً فکر نمی‌کنند.
شکل‌گیری گروه‌های فکری مشخص در هیئت‌مدیره یکی از عارضه‌هایی است که در صورت عدم تنوع میان اعضای آن، گریبان‌گیر هیئت‌مدیره خواهد شد.
به عبارت ساده، اگر تمام اعضای هیئت‌مدیره در یک رده سنی، از یک جنسیت، با سطح تحصیلات، تجربه و تخصص مشابه باشند، همگی از یک زاویه و دریچه فکری مشخص به موضوعات نگاه کرده و لذا عملاً امکان پرداختن به جوانب مختلف و زوایای مختلف موضوع در هیئت‌مدیره وجود نخواهد داشت.
این امر به نوبه خود، ریسک تصمیم‌گیری هیئت‌مدیره را افزایش داده و تحقق اهداف و چشم‌انداز سازمانی را با چالش احتمالی مواجه خواهد نمود.
لذا تأکید به وجود تنوع در اعضای هیئت‌مدیره به معنای اطمینان از وجود افرادی با سن، جنسیت، تحصیلات، تجربه و تخصص‌های مختلف است تا ضمن افزایش سطح تصمیم‌گیری آگاهانه منجر به افزایش کیفیت تصمیمات هیئت‌مدیره شود.
در سازمان‌های بزرگ و بین‌المللی بعضاً دو عامل نژاد و ملیت نیز به مجموعه عوامل فوق افزوده می‌شود.
گزارش «هیأتمدیره، پاسخی بر پرتکرارترین پرسش‌ها» شرکت مشاوره مدیریت ایلیا و با همکاری رسانه دنیای اقتصاد
